در تست های هوشی که از کودکان گرفته می شود آنچه که از نظر بالینی بیشتر اهمیت دارد بحث کم توانایی ذهنی یا عقب ماندگی ذهنی است که با تشخیص ان درمانگر بتواند به کودک کمک کند . اما صرفا بر مبنای تستهای هوشی که انجام می شود نمیتوان به شخصی برچسب کم هوش یا باهوش زد .در علم روانپزشکی برای تشخیص تنها به یک یا تعداد کمی علایم اکتفا نمی شود بلکه به مجموعه ای از علایم با در نظر گرفتن عملکرد توجه می شود .به طور مثال برای تشخیص عقب ماندگی ذهنی تنها به نتیجه و تفسیر تست های هوش اکتفا نمیکنند .

اگر کودکی نمره پایینی در تست های هوش به دست اورد بدون در نظر گرفتن عملکرد او در زمینه های مختلف مانند مواظبت از خود عملکرد تحصیلی ارتباطات اجتماعی و ... . نمیتوان تشخیص کم توانی ذهنی را برای او داد. به عبارتی برای تعیین سطح کم توانی ذهنی هم ارزیابی بهره هوشی با کمک تست های هوشی ضروری است و هم ارزیابی سطح انطباق اجتماعی .کم توانی ذهنی حالتی است که کارکرد عمومی هوش فرد به میزان چشمگیری پایین تر از حد متوسط است .(ضریب هوشی بالای ۷۰ ) . و در عین حال تخریب زیادی در رفتار انطباقی او مشاهده می شود .این اختلال در حین رشد و زیر ۱۸ سالگی تظاهر می کند.

متاسفانه مشاهده می شود که برخی افراد به صورت تک بعدی و داده های محدود نسبت به برچسب زدن به کودکان و حتی بزرگسالان اقدام می کنند .انجام تست هوش شرایطی دارد .اگر قرار است روی کودک آزمونی برای ارزیابی ضریب هوشی او انجام شود آن تست باید استاندارد باشد .

علاوه بر این برای انجام تست هوش حتما باید به یک روان شناس با تجربه انجام تست های هوش مراجعه کرد .آزمونگر برای انجام تست هوش حتما باید اموزش های مورد نیاز برای این کار را گذرانده باشد .چون استفاده از این نوع ازمون ها و تفسیر نتیجه آن به دانش و تخصص نیاز دارد .معمولا تست هایی معتبر هستیند که در کشور های مختلف از لحاظ اماری تحت بررسی قرار گرفته و استاندارد شده اند .

باید توجه کرد هر تستی برای محدوده سنی خاصی طراحی شده است که هر کدام از انها یک یا چند حوزه شناختی را مورد بررسی قرار می دهد بعضی از انواع تست ها مانند <ازمون وکسلر >حوزه های شناختی وسیع تری را بررسی میکند . این طور نیست که هر تست هوشی حتی اگر استاندارد نیز باشد همه حوزه های شناختی را بررسی کند . برای مثال ممکن است یک نوع تست هوش عملکرد هوش حرکتی بصری و ... را تست هوش جهت کسب اطلاعات در رابطه با نقاط ضعف و قوت هر کودکی مناسب است ولی لزومی ندارد تست هوش برای همه کودکان انجام گیرد مگر اینکه والدین یا مربیان کودک در این زمینه نگرانی یا شکی داته باشند . در این صورت باید با مراجعه به روانپزشک و معاینات و بررسی های مختلف از جمله انجام تست هوش توسط متخصص مربوطه به کودک خود کمک کنند .

خانواده ها باید دقت داشته باشند که اغلب تست هایی که در سایت های غیر معتبر وجود دارد به هیچ وجه استاندارد و درست نیست و نباید به انها اعتماد کرد . تست هایی که در مدارس یا مهم کودک ها روی کودکان انجام می شود هم بیشتر جنبه غربالگری دارد و برای تشخیص قطعی بررسی های بیشتری لازم است .

کم توانی ذهنی به انواع خفیف .متوسط و شدید و عمیق تقسیم میشود .و تنها یک درصد جامعه کم توان ذهنی هستند که از این درصد نسبت زیادی کم توان ذهنی خفیف دارند. کم توانی ذهنی خفیف تا اواسط کودکی یعنی بعد از کلاس اول یا دم که نیاز های تحصیلی بیشتر و پیچیده تر می شود معمولا شناخته نمیشود.

در موارد متوسط کودک فقط تا کلاس اول یا دم ابتدایی قادر به ادامه تحصیل خواهد بود و هرچه کم توانی ذهنی شدیدتر باشد علایم بیشتر و تشخیص ان زودتر انجام پذیرد .در هر صورت با هر سطحی از ناتوانی هوشی با مداخلات و کمک های اموزشی لازم میتوان به این کودکان کمک زیادی کرد.

از طرف دیگر .بعضی از والدین با انجام یک تست هوش و کسب نمره بالا این تصور برایشان به وجود می اید که فرزندشان نابغه است و باقضاوت عجولانه خود ممکن است سیاست های نادرستی را در تربیت و اموزش فرزند خود اتخاذ کند .مثلا این تفکر را در فرزند خود القا کند که از دیگران متمایز یا برتر است.

توصیه میشود در این مورد نیز والدین از کمک های تخصصی بهره ببرند تا ضمن برررسی های تشخیص یبیشتر و کامل تر با استفاده از راهکارهای مناسب به فرزندشان کمک کنند. بنابراین والدین باید از انجام تست های هوش نامعتبر یا توسط افراد بدون صلاحیت بپرهیزند. زیرا ممکن است براساس همین برچسب های نادرست انتظارات خانواده از فرزند بالا رود در حالی که ممکن است فرزند انها دارای هوشی متوسط باشد. لذا ضروری است تا با پیش گرفتن یک روند مناسب و چند بعدی سنجش و اندازه گیری هوش کودکان در جهت شناخت و سیاست گذاری درست قدم برداشت.